5ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου

ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Ερωτήσεις στις ενότητες του σχολικού εγχειριδίου,
Δημητρούκα /Ιωάννου, «Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία», Β΄Γ/σίου

1.1.1.  Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη (σ. 7-9)
α) Ποιοι ήταν οι λόγοι μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Ανατολή, από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη και πότε έγιναν τα εγκαίνια της νέας Πόλης;
β) Πώς βοήθησε ο Κωνσταντίνος ο Μέγας το Χριστιανισμό;

1.2.1. Ο Ιουστινιανός και το έργο του. (σ. 16-18)
α) Ποιο ήταν το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού;
β) Τι γνωρίζετε για το λαμπρότερο κτίσμα της βυζαντινής τέχνης;
γ) Ποιος ήταν ο ρόλος των «δήμων» την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και τι μέτρα πήρε εναντίον τους/πώς (σ. 16);(Στάση του Νίκα».
δ) Τι εδάφη είχε χάσει η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επί Ιουστινιανού (χάρτης σ. 17), σε σχέση με το κράτος του Κωνσταντίνου Α? τον 4ο αιώνα (χάρτης σ. 6)
ε) Γιατί η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού χαρακτηρίζεται εξαιρετικά φιλόδοξη;

1.2.2. Ο Ηράκλειος και δυναστεία του. (σ. 19-21)
α)Ποια ήταν η στρατιωτική πολιτική του Ηρακλείου απέναντι στους Πέρσες;
β) Γιατί δημιουργήθηκαν τα θέματα τον 7ο αιώνα και ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του θεματικού στρατού;
γ) Για ποιο λόγο ο Ηράκλειος θεωρείται ο πρώτος πραγματικός Βυζαντινός Αυτοκράτορας;

2.1.1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. (σ. 23)
α) Τι ήταν οι σκλαβηνίες και ποια ήταν η πολιτική του Βυζαντίου απέναντι στους Σλάβους;
β) Σε ποιες  περιοχές της σημερινής Ελλάδας δημιουργήθηκαν σκλαβηνίες;

2.1.2. Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. (σ. 24-25)
 Ποια ήταν η διαδικασία δημιουργίας του έθνους (εθνογένεση) των Βουλγάρων;

2.2.2. Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ. (σ. 29-30)
α) Τι γνωρίζετε για τα γράμματα, την επιστήμη και την τέχνη των Αράβων;
β) Ποια ήταν η τεχνοτροπία της διακόσμησης των μουσουλμανικών τζαμιών και γιατί;
γ) Ποια ήταν η συμβολή των Αράβων στη διαμόρφωση του παγκόσμιου εμπορίου;
δ) Ποιες καινοτομίες υιοθέτησαν οι Άραβες έμποροι;

3.1.1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας.  (σ. 32-33)
α)Ποιες από τις κακώσεις του Νικηφόρου Α? (802-811) αποτελούν κοινωνική πολιτική υπέρ των αδυνάτων, και ποιες είναι φοροεισπρακτικά μέτρα;
β) Τι ήταν τα «θέματα»;  (& σελ. 20-21).  

3.1.2. Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων.(σ. 34-35).
α) Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην εικονομαχία;  
β) Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας;
γ) Ποια ήταν τα επιχειρήματα των εικονόφιλων/ εικονομάχων και τι αποφασίζει η Ζ?  οικουμενική σύνοδος του 787;

3.1.3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ? και η αυγή της  Νέας Εποχής. (σ. 36-38)
α) Ποια ήταν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Μιχαήλ Γ? (842-867);
(και Πανδιδακτήριο)
β) Τι γνωρίζετε για την προσωπικότητα του πατριάρχη Φωτίου και ποιο ήταν το έργο του;
γ) Ποια ήταν η οργάνωση της σχολής της Μαγναύρας, ποια μαθήματα διδάσκονταν και με ποιους τρόπους ο Καίσαρ Βάρδας συνέβαλε στην πρόοδο των επιστημών;
δ) Τι γνωρίζετε για τα ακριτικά τραγούδια ;

3.1.4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους. (σ. 39-40)
α) Ποιοι πολιτικοί λόγοι ώθησαν το Ραστισλάβο (της Μοραβίας) να στηριχθεί στο Βυζάντιο, ενώ το Βόρη (της Βουλγαρίας) στη Ρωμαϊκή εκκλησία;
β) Πώς αντικρούει ο Φώτιος τους Καθολικούς /τον Πάπα;

3.1.5. Η Βυζαντινή Εποποιΐα. Επικοί αγώνες και επέκταση της Αυτοκρατορίας.  (σ. 41-42)
α) Ποια πολεμικά κατορθώματα των βυζαντινών τον 10ο και 11ο αιώνα μας επιτρέπουν να χρησιμοποιούμε τον όρο «βυζαντινή εποποιία»;
β) Ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων;(δες παράθεμα στη σ. 42)
γ) Ποια είναι τα σύνορα του Βυζαντινού Κράτους επί Βασιλείου Β? (1025);
 (χάρτης σ. 42.)

3.1.6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του Ρωσικού Κράτους. (σ. 43-44)
α) Ποιες ομοιότητες παρουσιάζει η εθνογένεση των Ρώσων με την εθνογένεση των Βουλγάρων; (& σ.24-25)
β) Πώς έγινε ο εκχριστιανισμός των Ρώσων;
γ) Ποιες ήταν οι επιπτώσεις του εκχριστιανισμού των Ρώσων;

3.2.1 Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία κατά τη μακεδονική δυναστεία 9ος-11ος αιώνας (σ. 48-49)
α) Ποιες εχθρικές εισβολές κατέστρεψαν τους γαιοκτήμονες-αριστοκράτες του 7ου αιώνα;
β) Ποιους αιώνες βασίλεψαν οι αυτοκράτορες της μακεδονικής δυναστείας;
γ) Ποιοι ήταν οι «δυνατοί»;
δ) Εξηγήστε τους όρους: αστυκώμη, δήμος, πάροικος, σύστημα, εκχρηματισμένη οικονομία.
ε) Με ποιους λαούς συναλλάσσονταν οι βυζαντινοί έμποροι;
στ) Ποιοι αποτελούσαν τη μεσαία αστική τάξη του Βυζαντίου;

3.2.2 Η νομοθεσία της Μακεδονικής Δυναστείας και η σύγκρουσή της με τους «δυνατούς» (σ. 50-51)
α) Γιατί οι δυνατοί χαρακτηρίζονται πληγή για το Βυζάντιο τον 10ο αιώνα;
β) Τι επεδίωξαν οι  Μακεδόνες αυτοκράτορες με το νομοθετικό έργο τους;
γ) Γιατί το Βυζαντινό κράτος προστάτευε τους ελεύθερους αγρότες από την αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;

4.1.1 Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα 1025-1081 (σ. 53-54)
α) Ποια φαινόμενα οδήγησαν στην κρίση του 11ου αιώνα στο επίπεδο της οικονομίας, της κοινωνίας, της πολιτικής και του στρατού;
β) Ποια ήταν τα αίτια της ήττας στο Ματζικέρτ το 1071;

4.1.2    Οι Κομνηνοί  και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας. (σ.55-56)
α) Τι προέβλεπε ο θεσμός της πρόνοιας;
β) Ποιες είναι οι συνέπειες της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας τo1176;
γ) Ποια μέσα χρησιμοποίησε ο Αλέξιος ο Α΄ για να ανακτήσει τα εδάφη που είχαν κατακτήσει οι εχθροί του Βυζαντίου στις ευρωπαϊκές και ασιατικές επαρχίες του;

4.1.3    Η ενετική οικονομική διείσδυση και το σχίσμα των Εκκλησιών (σ. 57-58)
α) Ποιες είναι τα αίτια της παροχής ειδικών εμπορικών προνομίων στους Βενετούς;
β) Ποια προνόμια έδωσε ο Αλέξιος Α?  στους Βενετούς;
γ) Ποιες δογματικές /θρησκευτικές διαφορές οδήγησαν στο σχίσμα μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων το 1054;

4.2.1 Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης  (σ. 59-61)
α) Ποιοι παράγοντες προκάλεσαν στις Σταυροφορίες; Τι γνωρίζετε για την Α΄;
β) Τι συνέβη το 1204;

4.3.1 Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες  για ανάσχεσή τους.(σ. 65-66)
α) Για ποιους λόγους οι Μικρασιάτες Έλληνες παρέδωσαν τις πόλεις τους στους Οθωμανούς;
β) Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι παράγοντες της Οθωμανικής επέκτασης;
γ) Ποιοι είναι οι παράγοντες που συνέβαλαν στην κατάρρευση του Βυζαντίου τον 13o και τον 14ο αιώνα;
δ) Η μάχη της Άγκυρας  1402  (αντίπαλοι, νικητές, συνέπειες)
ε) Σύνοδος Φερράρας- Φλωρεντίας (1438-1439)

4.3.2 Η άλωση της Πόλης. Τι γνωρίζετε (ποιος, πότε, πώς) (σ. 67-68)
α) Ποιες ήταν οι σημαντικότερες συνέπειες της πτώσης του Βυζαντινού κράτους;
β) Πώς και προβαλλόταν η Μόσχα ως «Τρίτη Ρώμη;»

Άλωση : οπτικοακουστικό λεύκωμα του National Geographic αφιερωμένο στην Άλωση και τις δραματικές εξελίξεις που οδήγησαν στην οριστική πτώση του Βυζαντίου και την άνοδο της

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

https://sites.google.com/site/eikonesapotobyzantio/

5.1.1  Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο (σ. 70-73)
α) Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στη Βυζαντινή κοινωνία;
β)Εκπαίδευση στη Βυζαντινή κοινωνία.

6.1.2 Ο Καρλομάγνος και η εποχή του (σ. 89-90)
α) Γιατί η αυτοκρατορία του Καρλομάγνου ήταν εφήμερη
β) Γιατί η βυζαντινή αυτοκρατορία δεν είδε με καλό μάτι τη στέψη του Καρλομάγνου από τον πάπα Λέοντα Γ?,  τα Χριστούγεννα του 800;
γ) Τι ήταν η Καρολίδεια Αναγέννηση;

7.1. 1  Οι ανακαλύψεις  (σ. 110-112)
α) Ποιοι λόγοι οδήγησαν στις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα;
β) Ποιες τεχνολογικές καινοτομίες βοήθησαν τις ανακαλύψεις;
γ) Ποιοι λόγοι προκάλεσαν τον πλήρη εξανδραποδισμό των «Ινδιάνων» από τους πολύ λιγότερους Δυτικούς κατακτητές;
δ) Ποιες ριζικές μεταβολές προκάλεσαν οι ανακαλύψεις του 15ου &16ου αιώνα; (θετικά/αρνητικά αποτελέσματα)
ε) Γιατί τα νησιά της Καραϊβικής [στην κεντρική Αμερική] ονομάσθηκαν Δυτικές Ινδίες & οι κάτοικοί τους Ινδιάνοι;
στ)  Πώς συνέβαλε ο Μάρκο Πόλο (1254-1324) στις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα;
ζ)Ποιων αυτοκρατοριών τα όρια καθορίζει η συνθήκη της Τορντεζίλας, το 1494;
η) Ποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες διεκδίκησαν μερίδιο των υπερπόντιων αποικιών;
7.1.2    Αναγέννηση και Ανθρωπισμός (σ. 113-119)
α) Τι σημαίνει «οικουμενικός άνθρωπος»;
β) Ποια ήταν η συμβολή των Ελλήνων λογίων στην αναγέννηση;
γ) Εξηγήσετε τους όρους «αναγέννηση», «ανθρωπισμός» και «πολιτεία των γραμμάτων».
δ) Ποια ήταν η κοιτίδα της αναγέννησης και τι σημαίνει «μαικήνας»;

7.1.3  Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση (σ. 120-123)
α) Τι προκάλεσε τη θρησκευτική μεταρρύθμιση;
β) Ποια μέτρα πήρε η Καθολική Εκκλησία εναντίον της Μεταρρύθμισης στη σύνοδο του Τρέντο;
γ) Ποιες ήταν οι γενικότερες επιπτώσεις της Μεταρρύθμισης στην κοινωνία;

7.1.4 Πολιτικές, οικονομικές & κοινωνικές εξελίξεις από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα (σ. 124-128)
α) Ποιοι παράγοντες καθόρισαν τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού στην Ευρώπη το 18ο αιώνα;
β) Τι ήταν το «τριγωνικό εμπόριο»;
γ) Ποια τάξη καρπώνεται τα οφέλη της βιομηχανικής επανάστασης (και ορισμός);

7.2.0.  Ο ελληνισμός υπό βενετική και οθωμανική κυριαρχία (σ. 133-139)
α) Γιατί ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' ο Κατακτητής φρόντισε να ορίσει πατριάρχη
το  Γεννάδιο Β?;
β) Ποια τα οφέλη του Γένους από το θεσμό των κοινοτήτων
γ) Ποιος ήταν ο ρόλος των Φαναριωτών;
δ) Ποιες οι μομφές εναντίον των προκρίτων (κοτζαμπάσηδων);

Μελετώ και τις ερωτήσεις που έχω αναλύσει στην τάξη & στο τετράδιό μου

Πηγές προς μελέτη:

• Υποχρεώσεις στρατιώτη- αγρότη, σελ.33
• Επιχειρήματα εικονολατρών και εικονομάχων, σελ.34
• Οφέλη από την ύπαρξη των μικροκαλλιεργητών, σελ. 51
• Ο στρατός του Ρωμανού?., σελ. 54
• Καθιέρωση του παιδομαζώματος, σελ.65
• Ο ειρηνικός χαρακτήρας των Ινδιάνων?, σελ.111
• Ηθική παρακμή του κλήρου, σελ.120
• Νάμουν, σελ.134

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >