5ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου

Ιστορία

Α΄ Γυμνασίου

Β΄ Γυμνασίου

ΙΣΤΟΡΙΑ  Α ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Σύμφωνα με εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ που αναφέρεται στη γραπτή  αξιολόγηση του μαθήματος της Ιστορίας ορίζονται δύο ομάδες ερωτήσεων. Σε αυτές τις ερωτήσεις μπορεί να δίνεται στους  μαθητές φωτοτυπημένο ιστορικό υλικό προς επεξεργασία. Το υλικό αυτό δεν είναι υποχρεωτικό να προέρχεται αποκλειστικά από το σχολικό τους βιβλίο.  Έτσι οι μαθητές της Α΄ τάξης ενίοτε οφείλουν να επεξεργαστούν  ένα  παράθεμα (ιστορική πηγή), μια εικόνα  (όπως  προσώπου, αγγείου, αγάλματος) ή ένα χάρτη.  Αυτό αρκετές φορές δυσκολεύει τους μικρούς  μαθητές που δοκιμάζονται, όσον αφορά την αξιολόγησή τους, για πρώτη φορά σε τέτοιου είδους ερωτήσεις που στοχεύουν στην άσκηση της διερευνητικής διαδικασίας, που πρέπει να αναπτύξουν ως μέθοδο, για την εκτίμηση ενός ιστορικού προσώπου  ή  τη μελέτη ενός ιστορικού γεγονότος.

 Ας δούμε  τί συνήθως  ζητείται και πώς μπορούν να απαντούν οι μαθητές.

 Δίνεται μια πηγή  που αφορά ένα ιστορικό γεγονός ή ένα ιστορικό πρόσωπο (όπως: Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 11.1 που αναφέρεται στο Σόλωνα).  Μπορεί να ζητηθεί: 
 α) Να αναφέρουν το γεγονός ή το πρόσωπο για το οποίο γίνεται λόγος (εδώ καταγράφεται το πρόσωπο: Σόλων, δεν ισχύει πάντοτε αυτό)
 β) Να καταγράψουν  τις ιστορικές γνώσεις που έχουν αποκομίσει σχετικά (εδώ: με το πρόσωπο) από το σχολικό  τους βιβλίο (όπως η Νομοθεσία Σόλωνα ) αλλά και
γ ) Να ανιχνεύσουν και να διατυπώσουν τις πληροφορίες που δεν υπάρχουν στο σχολικό τους εγχειρίδιο δίνοντας έτσι ολοκληρωμένη απάντηση (εδώ: ενέργειες του Σόλωνα για πειθαρχία των πολιτών στους νόμους.)

 Άλλοτε σε μια πηγή  διατυπώνονται απόψεις (όπως η άποψη του Αριστοτέλη για τον Άρειο Πάγο από: Αθηναίων Πολιτεία XXV, 1-2)  ή αντιμετωπίζεται ένα ιστορικό πρόσωπο   από μια συγκεκριμένη  οπτική γωνία (όπως  ο Μ. Αλέξανδρος ως στρατηγός : Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις Ζ,28).  Σε αυτή τη περίπτωση ζητείται συνήθως:
 α) Να εντοπίσουν και να καταγράψουν  οι μαθητές αυτές τις απόψεις .
 β) Να τις σχολιάσουν δίνοντας και μία δική τους προσέγγιση, σύμφωνα με  τις ιστορικές τους γνώσεις (Άρειος Πάγος: προπύργιο του συντηρητισμού. Αλέξανδρος φορέας εξελληνισμού των χωρών που κυρίευσε).   

Σε μερικές πηγές διατυπώνεται μια αξιολογική κρίση για ένα πρόσωπο (Πλούταρχος, Θεμιστοκλής 3)  ή γεγονός  και αναφέρονται κάποια αίτια του (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 22.1-3).  Τότε ζητείται από τους μαθητές να διατυπώσουν
α) Την αξιολογική αυτή κρίση  ή τα αίτια που αναφέρονται.
 β) Να προσθέσουν τη δική τους εκτίμηση (συμφωνώντας ή διαφωνώντας) για το πρόσωπο ή το γεγονός  με  επιχειρήματα ή να διατυπώσουν επιπλέον  αίτια που γνωρίζουν.  

Ακόμη σε μια πηγή μπορεί να περιγράφεται μια ιστορική απόφαση ή ένα μέτρο που ελήφθη (ή πρέπει να ληφθεί) (Ξενοφών, Πόροι , ΙΙ , 1: σχετικά με τους μετοίκους).  Τότε ζητείται:
 α)  Να καταγραφεί (η απόφαση /το μέτρο).
 β) Να  διατυπωθούν οι συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες ( τα κίνητρα )  κάτω από τις οποίες εφαρμόστηκε ή ελήφθη η απόφαση.
γ ) Να γραφούν οι συνέπειες της απόφασης/του μέτρου. 

 Ενίοτε δίνεται στους μαθητές εικονογραφικό υλικό ( όπως θα μπορούσε να ήταν ένας μελανόμορφος αθηναϊκός αμφορέας ) από συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Τότε μπορεί να ζητηθεί:
 α ) Η ένταξή του απεικονιζομένου  στην εποχή που ανήκει.
 β) Να περιγραφεί.
 γ) Να αναφερθούν και άλλα χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν τέτοιου είδους αντικείμενα.
 δ) Να κατονομαστούν και άλλα παρόμοια αντικείμενα / έργα τέχνης  από την ίδια περίοδο.
ε) Σε δυσκολότερες , ίσως , για τους μαθητές ερωτήσεις δύναται να ζητηθεί η σύγκριση του εικονιζομένου με  ομοειδή του άλλης ιστορικής περιόδου.

Ακόμη μπορεί να δοθεί στους μαθητές ένας ιστορικός  χάρτης και να ζητηθεί :
Α ) Να καταγραφεί ποιο γεγονός και πώς  αποτυπώνεται στο χάρτη ( τί βλέπει ο μαθητής; )
Β) Να ζητηθούν τα  αίτια, οι συνέπειες του γεγονότος.

Σε γενικές γραμμές για να απαντήσουν οι μαθητές στα παραπάνω θα πρέπει
Α) Να έχουν εξασκηθεί σε όλα τα παραπάνω μέσα στην τάξη με τη βοήθεια του καθηγητή τους.
 Β) Να έχουν λύσει όλες τους τις απορίες  μέσα στην τάξη για όλα όσα έχουν διδαχθεί.
 Γ) Να έχουν  πολύ καλά διαβάσει την ύλη που έχει οριστεί ως εξεταστέα ύλη.
Τότε αφού διαβάσουν  πολύ καλά την πηγή ή παρατηρώντας  το εικονογραφικό υλικό που θα τους δοθεί :
 α) Θα πρέπει να επικεντρωθούν στα ζητούμενα.
 β) Να κάνουν τις απαραίτητες σημειώσεις ? υπογραμμίσεις στη φωτοτυπία τους.
δ) Να ανασύρουν από τη μνήμη τους  ό,τι σχετικό έχουν διαβάσει.
 ε) Τέλος να απαντήσουν εύστοχα συνθέτοντας τις γνώσεις τους με  τα δεδομένα και ζητούμενα των ερωτήσεων, δημιουργώντας παραγράφους,  όπως ακριβώς έχουν μάθει να κάνουν και σε άλλα μαθήματα. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Όλα τα παραπάνω  ζητούμενα που αναφέρονται στα παραθέματα ισχύουν κατά περίπτωση και έτσι  κατά την κρίση του διδάσκοντα  μπορούν να αναπροσαρμοστούν.        

                                                                                                      ΧΑΤΖΕΛΗ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Ερωτήσεις στις ενότητες του σχολικού εγχειριδίου,
Δημητρούκα /Ιωάννου, «Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία», Β΄Γ/σίου

1.1.1.  Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη (σ. 7-9)
α) Ποιοι ήταν οι λόγοι μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Ανατολή, από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη και πότε έγιναν τα εγκαίνια της νέας Πόλης;
β) Πώς βοήθησε ο Κωνσταντίνος ο Μέγας το Χριστιανισμό;

1.2.1. Ο Ιουστινιανός και το έργο του. (σ. 16-18)
α) Ποιο ήταν το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού;
β) Τι γνωρίζετε για το λαμπρότερο κτίσμα της βυζαντινής τέχνης;
γ) Ποιος ήταν ο ρόλος των «δήμων» την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και τι μέτρα πήρε εναντίον τους/πώς (σ. 16);(Στάση του Νίκα».
δ) Τι εδάφη είχε χάσει η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επί Ιουστινιανού (χάρτης σ. 17), σε σχέση με το κράτος του Κωνσταντίνου Α? τον 4ο αιώνα (χάρτης σ. 6)
ε) Γιατί η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού χαρακτηρίζεται εξαιρετικά φιλόδοξη;

1.2.2. Ο Ηράκλειος και δυναστεία του. (σ. 19-21)
α)Ποια ήταν η στρατιωτική πολιτική του Ηρακλείου απέναντι στους Πέρσες;
β) Γιατί δημιουργήθηκαν τα θέματα τον 7ο αιώνα και ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του θεματικού στρατού;
γ) Για ποιο λόγο ο Ηράκλειος θεωρείται ο πρώτος πραγματικός Βυζαντινός Αυτοκράτορας;

2.1.1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. (σ. 23)
α) Τι ήταν οι σκλαβηνίες και ποια ήταν η πολιτική του Βυζαντίου απέναντι στους Σλάβους;
β) Σε ποιες  περιοχές της σημερινής Ελλάδας δημιουργήθηκαν σκλαβηνίες;

2.1.2. Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. (σ. 24-25)
 Ποια ήταν η διαδικασία δημιουργίας του έθνους (εθνογένεση) των Βουλγάρων;

2.2.2. Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ. (σ. 29-30)
α) Τι γνωρίζετε για τα γράμματα, την επιστήμη και την τέχνη των Αράβων;
β) Ποια ήταν η τεχνοτροπία της διακόσμησης των μουσουλμανικών τζαμιών και γιατί;
γ) Ποια ήταν η συμβολή των Αράβων στη διαμόρφωση του παγκόσμιου εμπορίου;
δ) Ποιες καινοτομίες υιοθέτησαν οι Άραβες έμποροι;

3.1.1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας.  (σ. 32-33)
α)Ποιες από τις κακώσεις του Νικηφόρου Α? (802-811) αποτελούν κοινωνική πολιτική υπέρ των αδυνάτων, και ποιες είναι φοροεισπρακτικά μέτρα;
β) Τι ήταν τα «θέματα»;  (& σελ. 20-21).  

3.1.2. Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων.(σ. 34-35).
α) Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην εικονομαχία;  
β) Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας;
γ) Ποια ήταν τα επιχειρήματα των εικονόφιλων/ εικονομάχων και τι αποφασίζει η Ζ?  οικουμενική σύνοδος του 787;

3.1.3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ? και η αυγή της  Νέας Εποχής. (σ. 36-38)
α) Ποια ήταν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Μιχαήλ Γ? (842-867);
(και Πανδιδακτήριο)
β) Τι γνωρίζετε για την προσωπικότητα του πατριάρχη Φωτίου και ποιο ήταν το έργο του;
γ) Ποια ήταν η οργάνωση της σχολής της Μαγναύρας, ποια μαθήματα διδάσκονταν και με ποιους τρόπους ο Καίσαρ Βάρδας συνέβαλε στην πρόοδο των επιστημών;
δ) Τι γνωρίζετε για τα ακριτικά τραγούδια ;

3.1.4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους. (σ. 39-40)
α) Ποιοι πολιτικοί λόγοι ώθησαν το Ραστισλάβο (της Μοραβίας) να στηριχθεί στο Βυζάντιο, ενώ το Βόρη (της Βουλγαρίας) στη Ρωμαϊκή εκκλησία;
β) Πώς αντικρούει ο Φώτιος τους Καθολικούς /τον Πάπα;

3.1.5. Η Βυζαντινή Εποποιΐα. Επικοί αγώνες και επέκταση της Αυτοκρατορίας.  (σ. 41-42)
α) Ποια πολεμικά κατορθώματα των βυζαντινών τον 10ο και 11ο αιώνα μας επιτρέπουν να χρησιμοποιούμε τον όρο «βυζαντινή εποποιία»;
β) Ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων;(δες παράθεμα στη σ. 42)
γ) Ποια είναι τα σύνορα του Βυζαντινού Κράτους επί Βασιλείου Β? (1025);
 (χάρτης σ. 42.)

3.1.6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του Ρωσικού Κράτους. (σ. 43-44)
α) Ποιες ομοιότητες παρουσιάζει η εθνογένεση των Ρώσων με την εθνογένεση των Βουλγάρων; (& σ.24-25)
β) Πώς έγινε ο εκχριστιανισμός των Ρώσων;
γ) Ποιες ήταν οι επιπτώσεις του εκχριστιανισμού των Ρώσων;

3.2.1 Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία κατά τη μακεδονική δυναστεία 9ος-11ος αιώνας (σ. 48-49)
α) Ποιες εχθρικές εισβολές κατέστρεψαν τους γαιοκτήμονες-αριστοκράτες του 7ου αιώνα;
β) Ποιους αιώνες βασίλεψαν οι αυτοκράτορες της μακεδονικής δυναστείας;
γ) Ποιοι ήταν οι «δυνατοί»;
δ) Εξηγήστε τους όρους: αστυκώμη, δήμος, πάροικος, σύστημα, εκχρηματισμένη οικονομία.
ε) Με ποιους λαούς συναλλάσσονταν οι βυζαντινοί έμποροι;
στ) Ποιοι αποτελούσαν τη μεσαία αστική τάξη του Βυζαντίου;

3.2.2 Η νομοθεσία της Μακεδονικής Δυναστείας και η σύγκρουσή της με τους «δυνατούς» (σ. 50-51)
α) Γιατί οι δυνατοί χαρακτηρίζονται πληγή για το Βυζάντιο τον 10ο αιώνα;
β) Τι επεδίωξαν οι  Μακεδόνες αυτοκράτορες με το νομοθετικό έργο τους;
γ) Γιατί το Βυζαντινό κράτος προστάτευε τους ελεύθερους αγρότες από την αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;

4.1.1 Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα 1025-1081 (σ. 53-54)
α) Ποια φαινόμενα οδήγησαν στην κρίση του 11ου αιώνα στο επίπεδο της οικονομίας, της κοινωνίας, της πολιτικής και του στρατού;
β) Ποια ήταν τα αίτια της ήττας στο Ματζικέρτ το 1071;

4.1.2    Οι Κομνηνοί  και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας. (σ.55-56)
α) Τι προέβλεπε ο θεσμός της πρόνοιας;
β) Ποιες είναι οι συνέπειες της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας τo1176;
γ) Ποια μέσα χρησιμοποίησε ο Αλέξιος ο Α΄ για να ανακτήσει τα εδάφη που είχαν κατακτήσει οι εχθροί του Βυζαντίου στις ευρωπαϊκές και ασιατικές επαρχίες του;

4.1.3    Η ενετική οικονομική διείσδυση και το σχίσμα των Εκκλησιών (σ. 57-58)
α) Ποιες είναι τα αίτια της παροχής ειδικών εμπορικών προνομίων στους Βενετούς;
β) Ποια προνόμια έδωσε ο Αλέξιος Α?  στους Βενετούς;
γ) Ποιες δογματικές /θρησκευτικές διαφορές οδήγησαν στο σχίσμα μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων το 1054;

4.2.1 Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης  (σ. 59-61)
α) Ποιοι παράγοντες προκάλεσαν στις Σταυροφορίες; Τι γνωρίζετε για την Α΄;
β) Τι συνέβη το 1204;

4.3.1 Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες  για ανάσχεσή τους.(σ. 65-66)
α) Για ποιους λόγους οι Μικρασιάτες Έλληνες παρέδωσαν τις πόλεις τους στους Οθωμανούς;
β) Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι παράγοντες της Οθωμανικής επέκτασης;
γ) Ποιοι είναι οι παράγοντες που συνέβαλαν στην κατάρρευση του Βυζαντίου τον 13o και τον 14ο αιώνα;
δ) Η μάχη της Άγκυρας  1402  (αντίπαλοι, νικητές, συνέπειες)
ε) Σύνοδος Φερράρας- Φλωρεντίας (1438-1439)

4.3.2 Η άλωση της Πόλης. Τι γνωρίζετε (ποιος, πότε, πώς) (σ. 67-68)
α) Ποιες ήταν οι σημαντικότερες συνέπειες της πτώσης του Βυζαντινού κράτους;
β) Πώς και προβαλλόταν η Μόσχα ως «Τρίτη Ρώμη;»

Άλωση : οπτικοακουστικό λεύκωμα του National Geographic αφιερωμένο στην Άλωση και τις δραματικές εξελίξεις που οδήγησαν στην οριστική πτώση του Βυζαντίου και την άνοδο της

Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

https://sites.google.com/site/eikonesapotobyzantio/

5.1.1  Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο (σ. 70-73)
α) Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στη Βυζαντινή κοινωνία;
β)Εκπαίδευση στη Βυζαντινή κοινωνία.

6.1.2 Ο Καρλομάγνος και η εποχή του (σ. 89-90)
α) Γιατί η αυτοκρατορία του Καρλομάγνου ήταν εφήμερη
β) Γιατί η βυζαντινή αυτοκρατορία δεν είδε με καλό μάτι τη στέψη του Καρλομάγνου από τον πάπα Λέοντα Γ?,  τα Χριστούγεννα του 800;
γ) Τι ήταν η Καρολίδεια Αναγέννηση;

7.1. 1  Οι ανακαλύψεις  (σ. 110-112)
α) Ποιοι λόγοι οδήγησαν στις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα;
β) Ποιες τεχνολογικές καινοτομίες βοήθησαν τις ανακαλύψεις;
γ) Ποιοι λόγοι προκάλεσαν τον πλήρη εξανδραποδισμό των «Ινδιάνων» από τους πολύ λιγότερους Δυτικούς κατακτητές;
δ) Ποιες ριζικές μεταβολές προκάλεσαν οι ανακαλύψεις του 15ου &16ου αιώνα; (θετικά/αρνητικά αποτελέσματα)
ε) Γιατί τα νησιά της Καραϊβικής [στην κεντρική Αμερική] ονομάσθηκαν Δυτικές Ινδίες & οι κάτοικοί τους Ινδιάνοι;
στ)  Πώς συνέβαλε ο Μάρκο Πόλο (1254-1324) στις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα;
ζ)Ποιων αυτοκρατοριών τα όρια καθορίζει η συνθήκη της Τορντεζίλας, το 1494;
η) Ποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες διεκδίκησαν μερίδιο των υπερπόντιων αποικιών;
7.1.2    Αναγέννηση και Ανθρωπισμός (σ. 113-119)
α) Τι σημαίνει «οικουμενικός άνθρωπος»;
β) Ποια ήταν η συμβολή των Ελλήνων λογίων στην αναγέννηση;
γ) Εξηγήσετε τους όρους «αναγέννηση», «ανθρωπισμός» και «πολιτεία των γραμμάτων».
δ) Ποια ήταν η κοιτίδα της αναγέννησης και τι σημαίνει «μαικήνας»;

7.1.3  Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση (σ. 120-123)
α) Τι προκάλεσε τη θρησκευτική μεταρρύθμιση;
β) Ποια μέτρα πήρε η Καθολική Εκκλησία εναντίον της Μεταρρύθμισης στη σύνοδο του Τρέντο;
γ) Ποιες ήταν οι γενικότερες επιπτώσεις της Μεταρρύθμισης στην κοινωνία;

7.1.4 Πολιτικές, οικονομικές & κοινωνικές εξελίξεις από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα (σ. 124-128)
α) Ποιοι παράγοντες καθόρισαν τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού στην Ευρώπη το 18ο αιώνα;
β) Τι ήταν το «τριγωνικό εμπόριο»;
γ) Ποια τάξη καρπώνεται τα οφέλη της βιομηχανικής επανάστασης (και ορισμός);

7.2.0.  Ο ελληνισμός υπό βενετική και οθωμανική κυριαρχία (σ. 133-139)
α) Γιατί ο σουλτάνος Μωάμεθ Β' ο Κατακτητής φρόντισε να ορίσει πατριάρχη
το  Γεννάδιο Β?;
β) Ποια τα οφέλη του Γένους από το θεσμό των κοινοτήτων
γ) Ποιος ήταν ο ρόλος των Φαναριωτών;
δ) Ποιες οι μομφές εναντίον των προκρίτων (κοτζαμπάσηδων);

Μελετώ και τις ερωτήσεις που έχω αναλύσει στην τάξη & στο τετράδιό μου

Πηγές προς μελέτη:

• Υποχρεώσεις στρατιώτη- αγρότη, σελ.33
• Επιχειρήματα εικονολατρών και εικονομάχων, σελ.34
• Οφέλη από την ύπαρξη των μικροκαλλιεργητών, σελ. 51
• Ο στρατός του Ρωμανού?., σελ. 54
• Καθιέρωση του παιδομαζώματος, σελ.65
• Ο ειρηνικός χαρακτήρας των Ινδιάνων?, σελ.111
• Ηθική παρακμή του κλήρου, σελ.120
• Νάμουν, σελ.134

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Επιμέλεια: Δανιήλ Γεωργία   
            

  
Ο ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
1) Πότε, πού αναπτύχθηκε ο κυκλαδικός πολιτισμός και ποιοι λόγοι ευνόησαν την ανάπτυξή του;
2) Ποια τα χαρακτηριστικότερα δημιουργήματα της κυκλαδικής τέχνης κατά την Εποχή του Χαλκού; (περιγραφή)

 O ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
1)Πότε, πού αναπτύχθηκε ο μινωικός πολιτισμός, ποιοι λόγοι ευνόησαν την ανάπτυξη του, ποιος αρχαιολόγος τον έφερε στο φως και πού οφείλεται το όνομα του πολιτισμού αυτού;
2)Ποια είναι τα σπουδαιότερα μινωικά κέντρα;
3)Να περιγράψετε το μινωικό ανάκτορο.
4)Ποιες γραφές εμφανίστηκαν στη μινωική Κρήτη;
5)Τι γνωρίζετε για τα καμαραϊκά αγγεία;
6) Ποια θέση κατείχε η γυναίκα στην κοινωνία της Κρήτης και από πού το συμπεραίνουμε; (πηγή σελ.26)
7)Ποια τα ιερά σύμβολα της μινωικής θρησκείας;
8)Τι γνωρίζετε για τα ταυροκαθάψια;
9)Από πού φαίνεται ο ειρηνικός χαρακτήρας του μινωικού πολιτισμού;   
   
 Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
1)Πότε αναπτύχθηκε ο μυκηναϊκός πολιτισμός και πού οφείλει το όνομα του; Ποιος αρχαιολόγος έφερε στο φως τα σημαντικότερα ευρήματα του μυκηναϊκού πολιτισμού;
2)Να δώσετε πληροφορίες για το μυκηναϊκό ανάκτορο, τους θολωτούς τάφους και τα κυκλώπεια τείχη.
3)Ποια είναι τα κοινά στοιχεία μεταξύ των μυκηναϊκών κέντρων, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για έναν ενιαίο μυκηναϊκό πολιτισμό;
4)«Οι Μυκηναίοι ήταν πολεμικός λαός». Να υποστηρίξετε την άποψη αυτή με επιχειρήματα.
5)Σε ποιο συμπέρασμα σας οδηγεί το γεγονός ότι σε πολλές περιοχές της Μεσογείου βρέθηκαν μυκηναϊκά αγγεία;
6)Ποιοι είναι οι πιθανοί λόγοι που οδηγούν κατά το 1200 π.Χ. σε παρακμή;

1. ΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ (Να ορίσετε χρονικά την περίοδο)
 1) Ποια είναι τα αίτια του Α΄αποικισμού

2. Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
1) Ποια γραφή εμφανίζεται κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα και ποια είναι τα αποτελέσματα της καθιέρωσης αυτής της γραφής;
2) Πώς  ονομάζεται η τέχνη της περιόδου μεταξύ 11ου-8ου αιώνα π.Χ. και γιατί;

 ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ( Να ορίσετε χρονικά την περίοδο)

1. ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ
1) Ποια τα αίτια του Β' ελληνικού αποικισμού;
2) Ποια αποτελέσματα είχε η αποικιακή εξάπλωση στον οικονομικό, κοινωνικό, και πολιτιστικό τομέα;
3) Ποια περιοχή ονομάστηκε Μ. Ελλάδα και γιατί;
4) Να περιγράψετε την τελετή αναχώρησης για την ίδρυση μιας αποικίας και να εξηγήσετε τις σχέσεις ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικία.
5) Σύγκριση Α΄και Β΄αποικισμού.

2. Η ΠΟΛΗ ?ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
1) Πότε και για ποιο λόγο ιδρύθηκαν, κατά τον Αριστοτέλη, οι πόλεις-κράτη;
2) Τι γνωρίζετε για την οπλιτική φάλαγγα και ποια η σημασία της;
3) Να ορίσετε τα πολιτεύματα που εμφανίστηκαν διαδοχικά στις πόλεις ?κράτη; (αριστοκρατικό, ολιγαρχικό, τυραννικό)

3. ΣΠΑΡΤΗ
1) Σε ποιες κοινωνικές τάξεις ήταν χωρισμένοι οι κάτοικοι του σπαρτιατικού κράτους, ποια τα δικαιώματα και ποιες οι υποχρεώσεις της καθεμιάς;
2) Ποια τα όργανα πολιτείας του σπαρτιατικού πολιτεύματος;
3) Σύγκριση Απέλλας και Εκκλησίας του Δήμου.
4) Τι περιελάμβανε η αγωγή των νέων στη Σπάρτη και σε τι αποσκοπούσε;
5) Τι ήταν ο <<λακωνισμός>>; (πηγή σελ.49)

4. ΑΘΗΝΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ
Να προσδιορίσετε τους όρους <<Κυλώνειο άγος>>, <<Δρακόντιοι νόμοι>>

5. ΑΘΗΝΑ:ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
1) Τι ήταν η Σεισάχθεια και ποιους νόμους περιλάμβανε ;
2) Πώς χώρισε ο Κλεισθένης τους πολίτες της Αθήνας και γιατί;
3) Να δικαιολογήσετε με επιχειρήματα την άποψη ότι ο Κλεισθένης υπήρξε ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας.
4) Τι γνωρίζετε για το νόμο του οστρακισμού;(πηγή σελ. 53)

6. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΔΕΣΜΟΙ
1) Ποια στοιχεία αποδεικνύουν την κοινή ταυτότητα των Ελλήνων κατά την αρχαϊκή εποχή;
2) Τι γνωρίζετε για τις αμφικτυονίες;

7. ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ
1) Ποια ήταν τα αίτια και ποια η αφορμή (πρόφαση) των περσικών πολέμων;
2) Πού οφείλεται η νίκη των Ελλήνων στο Μαραθώνα και ποια η σημασία της νίκης αυτής;
3) Ποια σημασία είχε, για τους ίδιους τους Έλληνες και για την Ευρώπη, η νίκη κατά των Περσών;
4) Ποια πλεονεκτήματα διέθεταν οι Έλληνες απέναντι στους Πέρσες και πώς αυτά τους βοήθησαν να νικήσουν;
5) 0 Θεμιστοκλής χαρακτηρίζεται ως διορατικός στρατηγός. Να δικαιολογήσετε αυτόν το χαρακτηρισμό (δύο λόγους).

8. ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Ποια είδη ποίησης κάνουν την εμφάνισή τους κατά την αρχαϊκή εποχή και ποιο το περιεχόμενό τους;

9. ΤΕΧΝΗ
1)  Ποιοι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί διαμορφώνονται κατά τα αρχαϊκά χρόνια, ποια τα χαρακτηριστικά τους και ποια τα μέρη ενός ελληνικού ναού;
2) Να δώσετε πληροφορίες για τα εξής: α) κούροι-κόρες,  β) μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία .

ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431π.Χ.)

1. Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ-Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ
1) Πότε και για ποιο λόγο συστάθηκε η συμμαχία της Δήλου; Ποιος ο τρόπος λειτουργίας της κατά τα χρόνια του Αριστείδη;
2) Τι ήταν ο μηδισμός και γιατί ως κατηγορία ήταν προσβλητική για τους Έλληνες;
3) Με ποια συνθήκη ειρήνης τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι,  ποιο το περιεχόμενό της και ποια η σημασία της;

2. ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ  ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ-Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ποια ήταν τα μέτρα του Περικλή που έδωσαν περισσότερο δημοκρατικό χαρακτήρα στο πολίτευμα της Αθήνας;

3. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ.ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
1) Σε τι συνίσταται η αθηναϊκή δημοκρατία και ποιοι οι κυριότεροι θεσμοί της;
2) Ποιο ήταν το κυρίαρχο σώμα του αθηναϊκού πολιτεύματος στα χρόνια του Περικλή; Ποιες οι αρμοδιότητές του;
3) Τι γνωρίζετε για την Ηλιαία;
4) Τι ήταν οι λειτουργίες και ποιες οι κυριότερες στην αρχαία Αθήνα;

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ- Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
1) Ποιες οι τρεις μεγάλες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού της Αθήνας κατά τον 5ο αιώνα;
2) Συγκρίνετε τη θέση των δούλων στην Αθήνα με την αντίστοιχη των ειλώτων στη Σπάρτη.
3) Συγκρίνετε την ανατροφή των παιδιών στην αρχαία Αθήνα με την αντίστοιχη των παιδιών στη Σπάρτη.
4) Η σπουδαιότητα των μετοίκων. (πηγή σελ.75)

5. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ-Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ-Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ
α) Ποιος ο στόχος της εκπαίδευσης στην αρχαία Αθήνα; Ποιοι αναλάμβαναν την εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα;   
β) Ποιες οι κυριότερες γιορτές στην αρχαία Αθήνα;

ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
1) Ποια τα αίτια και ποιες οι αφορμές του πελοποννησιακού πολέμου;
2) Πόσα χρόνια διήρκησε και σε ποιες φάσεις διακρίνεται;
3) Πότε και πώς τελειώνει ο πελοποννησιακός πόλεμος; Ποιοι είναι οι όροι της ειρήνης που τον σφραγίζουν και ποια η σημασία τους;
4) Ποιες οι επιπτώσεις του πελοποννησιακού πολέμου;
5) Ποιοι ιστορικοί ασχολήθηκαν με την καταγραφή του;

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
1) Τι γνωρίζετε για τη μάχη της Χαιρώνειας και για το συνέδριο της Κορίνθου;
2) Ποιες μάχες έκριναν την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου;
3) Ποια τα όρια του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου και ποια η εθνολογική του σύσταση;
4) Πώς διοίκησε το πολυεθνικό του κράτος;
5) Ποια η σημασία της ίδρυσης νέων πόλεων;
6) Με ποιους τρόπους επιδίωξε την ανάμειξη των πληθυσμών σε ένα αρμονικό σύνολο;
7) Με ποιους τρόπους προσπάθησε ο Αλέξανδρος να μεταλαμπαδεύσει το ελληνικό πνεύμα στην Ασία;
8) Ποια μέτρα πήρε για την οικονομική ανάπτυξη της αυτοκρατορίας;
9) Ποια ήταν τελικά τα επιτεύγματα του Αλεξάνδρου που του έδωσαν την προσωνυμία «Μέγας»;
10) Τι ονομάζουμε πολυπολιτισμική κοινωνία και ποια η σχέση της με την πολιτική που εφάρμοσε ο Αλέξανδρος απέναντι στους λαούς της Ανατολής;(ερώτηση 3 βιβλίου σελ. 103)
11) Γιατί δίνει τόση σημασία ο Πλούταρχος στους μεικτούς γάμους;( πηγή σελ. 102)